Damasceńskie obrączki meteorytowe z wrocławskiej Galerii Derecki

Celem niniejszej monografii jest przedstawienie wyników wykopaliskowych badań archeologicznych na stanowiskach Marwice 1,5,13, gm. Lubiszyn, woj. Lubuskie.

Stanowiska zlokalizowane były na południowym skraju Równiny Gorzowskiej. Pod względem topograficznym powierzchnia przewidziana do badań obejmowała obszar położony na południowym stoku niewielkiego pagórka, jak również w niecce na północ od wspomnianego wzniesienia. Obniżenie terenu stanowiło pozostałość zbiornika wodnego, który uległ osuszeniu. Zaobserwowana ekspozycja stanowiska charakteryzowała się różnicą 3m w wysokości pomiędzy skrajnymi punktami ujętymi w badaniach ( 65,8 m n.p.m. w części północnej; 68,5 m n.p.m. w części południowej ). Okolica i obszar wykopalisk pokryte były glebami o stosunkowo dobrej jakości, których podłoże mieści się w ogólnej kategorii piasku. Miąższość warstwy ornej wahała się w granicach 0,40-0,50 m.

Stanowisko Marwice 1 ( 135 ) zostało odkryte w trakcie badań powierzchniowych przeprowadzonych przez Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, oddział w Poznaniu, w 2006 r. W trakcie tych badań zarejestrowano liczne pozostałości działań człowieka w przeszłości i stwierdzono wielokulturowy charakter stanowiska.

Prace wykopaliskowe na stanowisku w Marwicach 1 były elementem badań ratowniczych przeprowadzonych jako etap wyprzedzający planowaną budowę drogi ekspresowej S3. Wykonano je na podstawie pozwolenia wydanego przez Wojewódzkiego Lubuskiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze, Delegatura w Gorzowie Wielkopolskim. Za ich realizację odpowiadał Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu działający na podstawie umowy z inwestorem, którym była Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Oddział w Szczecinie. Koordynatorem prac związanych z przygotowaniem i przeprowadzaniem badań, wraz z opracowaniem ich wyników, na stanowiskach zagrożonych inwestycją drogową S3 został dr hab. Arkadiusz Marciniak z Instytutu Prahistorii UAM z Poznania (m.in. mgr Mariusz Kozieł, Robert Prawniczak, Małgorzata Lasota), którzy zajmowali się sporządzaniem dokumentacji rysunkowej, opisowej oraz dokonywaniem pomiarów.

Prace wykopaliskowe zostały przeprowadzone w okresie od 7 stycznia 2008 r. do 18 kwietnia 2008 r. i objęły łącznie obszar 96 arów. Wielkość obszaru pierwotnie przeznaczonego pod badania wykopaliskowe i ujętego w umowie pomiędzy UAM a GDDKiA oszacowano na 65 arów. Jednakże w trakcie prospekcji terenowej, okazało się, że stanowisko wymaga poszerzenia pola badawczego ze względu na gęstość występowania pozostałości osadnictwa wykraczającego poza wstępnie wyznaczony zasięg. W efekcie odkrycia licznych obiektów w południowej części wykopu zdecydowano o poszerzeniu pola badań w tym kierunku. Decyzja o przesunięciu została podjęta po uprzednim uzyskaniu zgody od Wojewódzkiego Lubuskiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze Delegatura w Gorzowie Wielkopolskim oraz Inwestora (GDDKiA, Oddział w Szczecinie).

Metodyka badań wykopaliskowych przyjęta podczas prac na całym odcinku objętym umową pomiędzy UAM a GDDKiA wypracowana została na podstawie bogatych doświadczeń poznańskiego środowiska archeologicznego przy uwzględnieniu wymagań sformułowanych w tym zakresie przez Wojewódzkiego Lubuskiego Konserwatora Zabytków. Metodyka prowadzenia badań, procedury eksploracyjne oraz standardy dokumentacyjne zostały sformułowane w specjalnej uchwale Rady Naukowej Instytutu Prahistorii UAM z dnia 4 czerwca2007r.

Prace terenowe rozpoczęły się wyznaczeniem dokładnego zasięgu stanowiska przez geodetów. Następnie usunięto humus za pomocą spychacza, po czym przystąpiono do ręcznej eksploracji resztek warstwy podglebia, używając łopat. Przyjęto, że podstawową jednostką eksploracyjną będzie wykop o powierzchni 1 ara. Po zarejestrowaniu obiektu i sporządzeniu stosownej dokumentacji przystąpiono do eksploracji przy użyciu szpachelek.

Kolorową dokumentację rysunkową rzutów poziomych i profili wszystkich obiektów wykonywano w skali 1:20. Karty wykopu były sporządzane w skali 1:100, podczas gdy plany zbiorcze przygotowywano w skali 1:200. W efekcie prowadzonych prac wykopaliskowych zarejestrowano pojedyncze obiekty kulturowe, które były rozmieszczone równomiernie na całej powierzchni stanowiska. Jednakże plan zachowania, poszczególnych obiektów wskazywał, iż tego rodzaju pozostałości osadnictwa, położone w południowej części stanowiska, były mniej zniszczone niż w obniżeniu terenu na północy wyznaczonego obszaru.