Mjolnir

Młot Thora rękodzieło z wrocławskiej galerii

Dotknąć legendy, otrzeć się o mitologię, która ukształtowała kulturę Europy. Gromowładny Mjölnir, młot Thora zrodzony z gwiazd, ukształtowany w złotniczej kuźni we Wrocławiu, pobudza wyobraźnię. Jakie sekrety i opowieści skrywa w wężowych splotach damasceńskiej stali?

Zrzut-ekranu-2023-02-09-212953-transformed

Pierścień młota Żelaznego Thora z Birki inspiracją do wykreowania oryginalnej biżuterii

fot. Ola Myrin, SHMM: CC BY 2.5 SE

Thor (staronord. Þórr – grom) jeden z silniejszych a dziś na pewno najbardziej rozpoznawalny z nordyckich bogów, władał burzami i piorunami, podległe mu były siły witalne i deszcze przez co patronował rolnikom i bezpieczeństwu domowemu. Jego atrybutami stały się: pas, podwajający i tak już potężną siłę, żelazne rękawice, dąb i chyba najsłynniejszy – MŁOT MJÖLNIR – magiczna broń o niezwykłych właściwościach – wywołała ona pioruny a rzucona w cel, niczym bumerang powracała do Thora po zadaniu ciosu. Zachowało się dużo opowieści o życiu nordyckiego boga, w wielu z nich kluczową rolę odgrywał jego niezwykły oręż, którego symbol często inspirował dawnych złotników i rzemieślników. Dzięki temu, dziś często odnajdywany jest podczas badań archeologicznych nie tylko w Skandynawii, ale i na obszarach w które zapuszczali się wikingowie.

Wykonywany był ze srebra, brązu, złota albo żelaza a na terenach polski w Chmielnie odkryto wyjątkowe przedstawienie wyrzeźbione w bursztynie. Jantar – złoto północy jak wiemy posiada właściwości elektrostatyczne – potarty przyciąga drobiny a niekiedy generuje drobne iskry co mogło potwierdzać magiczność tego artefaktu w minionych wiekach. Podobne znaleziska odnajdywano w Truso, Gdańsku, Hedeby, Birce i na wyspie Wolin.

Inspiracja

Zainspirowani kulturą Wikingów – ludzi morza i skał, wykuliśmy, w kuźni pod Wrocławiem, niezwykły wisior. To ciekawa biżuteria łącząca tradycję i nowoczesność. Podobne znaleziska odkrywane są na licznych stanowiskach archeologicznych w miejscach, do których docierali Skandynawowie. Materiał, z którego wykonaliśmy zawieszkę, podkreśla jej wyjątkowość i niepowtarzalność.

Do wykucia nieziemskiej biżuterii użyliśmy trzech meteorytów:
Polskiego Morasko;
Amerykańskiego Campo del Cielo (Wszak to Wikingowie a nie Kolumb pierwsi dotarli do brzegów Ameryki);
Szwedzkiego Muonionalusta (wprost z kolebki Skandynawów).
Skute w wężowe, damasceńskie sploty kosmiczne okruchy w które wnika złoto stanowią trwałe i symboliczne połączenie tradycji, która była, jest i będzie…

Kosmiczny młot sprowadzający zagładę

Niezwykła moc boskiego młota sprawiła, że mocno przeniknął on do popkultury a Thor stał się jedną z bardziej rozpoznawalnych postaci z nordyckich mitów. Mjølnir stanowi również inspirację dla naukowców zajmujących się meteorytami, wszak siłę, z którą ciała niebieskie mogą uderzyć w naszą planetę można porównać do boskiego gniewu.

Bez młota to nie robota.
Dlaczego kujemy a nie wycinamy?

Meteoryt nie jest łatwy w obróbce, wewnętrzne, naturalne spękania osłabiają jego spójność, przedmioty wyfrezowane z kosmicznej materii mają dużą skłonność do kruszenia się i pękania przy mechanicznym obciążeniu, obrączki wycięte bezpośrednio ze skały nie nadają się do zmiany rozmiaru, są pozbawione plastyczności.

Dopiero kowalsko-złotnicza obróbka pozwala uzyskać niezwykle oryginalny materiał, idealnie sprawdzający się w roli nieziemskiej biżuterii. Skuwanie i stopniowe wygrzewanie materiału pozwalają na stworzenie damasceńskich warstw stali o różnych właściwościach, które wzajemnie uzupełniają swoje właściwości. Technika ta stosowana była już ponad tysiąc lat temu przy tworzeniu skandynawskiej i bliskowschodniej broni, do których powstania często wykorzystywano również żelazo meteorytowe.

Nóż ze stali damasceńskiej i czarny pierścień meteorytowy „Rotmistrz” z wrocławskiej Galerii Derecki

Źródło: https://derecki.art/czarny-pierscien-rotmistrz/
Fot. Archiwum Galeria Derecki

Asteroida Mjolnir.
Źródło: www.spacereference.org

Na część niezwykłego oręża gromowładnego boga nazwana została asteroida [85585 Mjolnir (1998 FG2)], która 1 marca 2032 roku znajdzie się blisko naszej planety.

Mjølnir: Krater uderzeniowy
Źródło: F. Tsikalas, ST Gudlaugsson, JI Faleide, O. Eldholm

Na dnie Morza Barentsa u wybrzeży Norwegii odkryto blisko 40 kilometrowy krater, który został nazwany Mjølnir crater, jest to jedna z największych na ziemi blizn pozostawionych przez kosmicznych gości jaką możemy zbadać.
Badania wskazują, że powstał około 140 milionów lat temu po upadku około dwukilometrowej średnicy meteorytu a skutki tamtego zdarzenia mocno wpłynęły na ziemski klimat, dodatkowo przyczyniając się do powstania ogromnego tsunami.

Źródło: http://www.passc.net/AboutUs/index.html;
https://geojournals.pgi.gov.pl/pg/article/view/28117/19817